Blaasontsteking (Cystitis)

Een blaasontsteking is is een goedaardige aandoening, die echter wel vervelend en soms ook pijnlijk kan zijn. Klachten bij blaasontsteking zijn pijn bij het plassen, vaker kleine beetjes plassen, pijn in je rug of onderbuik. Cystitis is een ongecompliceerde urineweginfectie bij een gezonde volwassen, niet-zwangere vrouw waarbij andere mogelijke oorzaken, zoals gynaecologische problemen, zijn uitgesloten.

Er zijn geen tekenen van een afwijking aan de urinewegen. Er bestaat geen andere pathologie of specifieke situatie die het risico op opstijgende infecties verhoogt. Bovendien is er geen sprake van een herval binnen korte termijn (minder dan drie maanden).

Meestal ontstaan de klachten vrij plots en duren niet langer dan 5 dagen. Als de klachten geleidelijk ontstaan wijst dit eerder op urethritis, een ontsteking van de urinebuis door een besmetting met Chlamydia trachomatis of Neisseria gonorrhoeae.

Oorzaken blaasontsteking

Een urineweginfectie wordt bijna uitsluitend veroorzaakt door organismen afkomstig uit de ontlasting. Via de anus komen bacteriën terecht in de vulva. Via de urinebuis komen deze bacteriën vervolgens in de blaas. Deze bacteriën kunnen zo ook in de vagina terecht komen. Het verkeerd afvegen van de anus na het poepen in de richting van de vulva is een belangrijke oorzaak. Ook (anale) seks kan een risico zijn.

De afstand tussen de anus, de vagina en de ingang van de plasbuis is bij vrouwen klein. Hierdoor kunnen bacteriën gemakkelijker in de vagina of de plasbuis komen. Als ze via de plasbuis de blaas bereiken, groeit het aantal bacteriën snel. Ze hechten zich aan de blaaswand en die gaat ontsteken. Bij vrouwen is de plasbuis korter dan bij mannen, hierdoor is de kans op een blaasontsteking groter.

Bij een blaasontsteking gaat het meestal om de Escherina coli bacterie uit de fecale flora (darmbacteriën), maar ook andere bacteriën zoals Staphylococcus saprophyticus of Proteus spp kunnen een cystitis veroorzaken.

Een urineweginfectie ontstaat niet zomaar, na bijvoorbeeld een keer verkeerd afvegen, andere factoren die een rol spelen:

De belangrijkste bevorderende factoren zijn:

  • geslachtsgemeenschap, vaak bij een nieuwe partners of wisselende partner(s)
  • de aanwezigheid van een vreemd voorwerp in de vagina (bv. diafragma, of spiraaltje)
  • de aanwezigheid van blaasstenen
  • aanwezigheid van een urinaire katheter
  • gebruik van spermiciden
  • De kwaliteit van het urogenitaal slijmvlies: atrofie door menopauze of door andere aandoeningen, doet het risico op een urine-weginfectie toenemen
  • gebruik van antibiotica, veertien dagen tot een maand voordien, verhoogt de kans op een urineweginfectie

Blaasontsteking door seks

Tijdens de seks kunnen bacteriën door het bewegen gemakkelijker in de plasbuis terecht komen. Een condoom maakt hierbij geen verschil. Sommige vrouwen hebben bij een nieuwe partner vaker last van een blaasontsteking na het vrijen. Dit kan zijn omdat je moet wennen aan de bacteriën van de nieuwe liefde. Ook heb je in het begin van een relatie soms meer en heftigere seks.

Plas altijd na de seks, zodat bacteriën worden weggespoeld. Zorg daarbij dat je de blaas goed leeg plast. Een goede hygiëne is ook belangrijk. Was je niet met agressieve zepen, maar spoel regelmatig met water. Eventueel ook na de seks.

Hoe vaak komt blaasontsteking voor?

Men schat dat 3 tot 5% van de volwassen vrouwelijke populatie drie of meer ongecompliceerde urineweginfecties per jaar doormaakt. De kans op een urineweginfectie stijgt met de leeftijd. De helft van alle vrouwen maakt minstens eenmaal een symptomatische urineweginfectie door. Slechts de helft van de vrouwen bezoekt hiervoor een arts.

Behandeling van een blaasontsteking bij vrouwen

Voordat met een behandeling van een blaasontsteking begonnen kan worden, dient je huisarts eerst vast te stellen dat het daadwerkelijk om een blaasontsteking gaat. Dit gebeurt door een analyse van het klachtenpatroon en door urineonderzoek. De huisarts zal de ochtendurine onderzoeken op bacteriën, sporen van een ontsteking en soms op suiker, in verband met het verhoogde risico op blaasontsteking bij diabetes. De huisarts zal vaak een antibiotica voorschrijven. Een blaasontsteking behandeling kan ook heel effectief zonder antibiotica.

Een ongecompliceerde urineweginfectie wordt beschouwd als een goedaardige aandoening die in 3 à 4 gevallen op 10 spontaan geneest na drie dagen.

Meestal wordt aangeraden om veel te drinken om het plassen te bevorderen, maar het is niet bewezen dat dit het genezingsproces versnelt. Hetzelfde geldt voor veenbessensap (cranberry juice).

Blaasontsteking en vrijen

Met een blaasontsteking kun je gewoon vrijen, toch zijn de (pijn)klachten vaak een belemmering. Een vrouw kan een blaasontsteking minder makkelijk overdragen op een man, dan andersom, gezien de korte plasbuis.

Taboes rondom blaasklachten

De taboesfeer rond blaasklachten is groot. Veel mensen blijven daarom onnodig met klachten lopen. Terwijl veel blaasproblemen goed te behandelen zijn.