Het hormoonhoudende spiraaltje is een soort kruising tussen het koperspiraaltje en de pil. Mirena is een merknaam van Bayer.

Het plaatsen van het spiraaltje gebeurd door je huisarts. Via baarmoedermond komt het in de baarmoederholte.

Het is spiraaltje is gemaakt van plastic en met hormonen bekleed. Het heeft de vorm van een ankertje. De hormonen verhinderen dat een bevruchte eicel zich in de baarmoederwand nestelt.

Een spiraaltje kan meerdere jaren blijven zitten. De kans op zwangerschap is zeer klein.

Hoe werkt een hormoonspiraal?

Het hormoonspiraaltje bevat alleen progesteron. Dat zorgt ervoor dat het baarmoederslijmvlies dunner wordt, waardoor een zwangerschap wordt bemoeilijkt. Zaadcellen kunnen ook niet meer door het slijm van de baarmoederhals komen.

Hoe werkt een Mirena?

Door de lokale werking van Mirena zijn er weinig hormonale bijwerkingen. Het hormoon levonorgestrel komt rechtstreeks in de baarmoeder terecht. Hierdoor zijn minder hormonen nodig dan bij het gebruik van de pil. Wat de hormoonspiraal niet zo sterk als de pil doet, is de lichaamseigen hormonen afvlakken.

De hoeveelheid hormoon die in het bloed komt is bij Mirena zelfs 60 tot 100 maal minder dan bij de anticonceptiepil. Dat geldt ook voor de rest van je lichaam. overigens is een koperspiraal geheel hormoonvrij.

Een ander voordeel van Mirena is dat je er niet elke dag aan hoeft te denken.

Effect op het baarmoederslijmvlies

De hormonen brengen het baarmoederslijmvlies in een rustfase. Dit kun je vergelijken met een een periode van borstvoeding.

Het baarmoederslijmvlies bouwt niet meer op. Hierdoor wordt de menstruatie  vaak lichter en ook minder pijnlijk. Eveneens zorgt Mirena er  voor dat het slijm in de baarmoederhals taaier en dikker wordt. Daardoor dringen zaadcellen moeilijker in de baarmoeder door.

Mirena biedt een vergelijkbare bescherming tegen zwangerschap als sterilisatie bij de vrouw.

Lange termijn werking

Na het plaatsen van het hormoonspiraaltje  is jouw anticonceptie voor de volgende 5 jaar geregeld. Je kunt het niet vergeten. Dagelijks denken aan jouw anticonceptie is niet meer nodig.

Wel kunnen in overleg met je huisarts nog jaarlijkse controles plaatsvinden.

Gevolgen voor de menstruatiecyclus

In de eerste drie maanden na plaatsing van een anticonceptiespiraal is de menstruatie meestal heviger. Krampen en extra bloedverlies komen ook voor. Verder is er in deze periode vaak sprake van tussentijds bloedverlies (spotting).

Na drie maanden herstelt de natuurlijke cyclus zich. Dan verloopt de menstruatie meestal weer als voorheen. Bij 30 tot 45 procent van de vrouwen met een hormoonspiraal wordt de eigen cyclus niet onderdrukt, waardoor je hormoonsituatie bijna normaal blijft.

Het gebruik van het hormoonspiraaltje kan leiden tot een sterk afgenomen menstruatie. Ook het geheel uitblijven van de menstruatie komt voor. Daarom wordt dit spiraaltje ook wel voorgeschreven bij vrouwen met menorragie. Menorragie is hevig vaginaal bloedverlies gedurende de menstruatie.

Hormoonspiraaltje geeft ongewenste bijwerkingen

Let op: Uit onderzoek van het Erasmus MC blijkt dat vrouwen met een spiraaltje meer cortisol aanmaken. Cortisol wordt soms het stresshormoon genoemd, omdat het vrijkomt bij stress. Dit geldt zowel voor fysieke als psychologische stress.

Ook werd een hogere hartslag gevonden tijdens stress testen. Samengevat verhoogt een hormoonspiraaltje dus de stress-response.

Langdurige chronische stress leidt vaak tot psychische aandoeningen zoals depressie en concentratieproblemen. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Psychoneuroendocrinology.

Prof.dr. Steven Kushner, hoogleraar neurobiologische psychiatrie:

De huidige richtlijn omtrent informatie over het hormoonspiraaltje moet dringend herzien worden. Momenteel wordt vrouwen verteld dat het hormoonspiraaltje enkel lokaal in de baarmoeder werkzaam is. Dit is mede gebaseerd op de veronderstelling dat de hoeveelheid hormonen die elders in het lichaam komen verwaarloosbaar klein is.

Jurate Aleknaviciute, onderzoeker op de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC:

Uit onze studie blijkt nu dat deze aanname niet correct is. Vrouwen moeten daarom op de hoogte worden gesteld dat de effecten van het hormoonspiraaltje niet uitsluitend lokaal zijn en dat de verhoogde stressrespons mede door de effecten van het hormoonspiraaltje op de hersenen ontstaat.

Lager risico op baarmoederhalskanker

Vrouwen die een spiraaltje als anticonceptiemethode gebruiken, lopen mogelijk een lager risico op baarmoederhalskanker. Een spiraal zou een immuunrespons veroorzaken die infecties door het humaan papillomavirus (HPV) te lijf gaat.

Het betreft een beperkt onderzoek. Er is geen apart onderzoek gedaan naar hormoon- en koperspiraaltjes. Mogelijk treedt het effect voor beide soorten op.

Kyleena® (levonorgestrel)

Ook Kyleena is een hormoonspiraal en een betrouwbare anticonceptiemethode. De werkzame stof in Kyleena is levonorgestrel (0,009 mg per dag). Kyleena biedt 5 jaar bescherming tegen zwangerschap.