Het follikelstimulerend hormoon (FSH) wordt ook wel follitropine genoemd. Samen met het luteïniserend hormoon (LH) wordt FSH afgegeven door de hypofyse. Bij de vrouw stimuleert FSH de groei en rijping van follikels in de eierstokken. Vervolgens worden de follikels door FSH aangezet tot de productie van oestrogenen.

Negatieve feedbackregulatie van FSH

Onder invloed van deze hormonen wordt ook de hormoonproductie van andere geslachtshormonen geregeld. Andersom remmen bepaalde andere geslachtshormonen op hun beurt juist de afgifte van FSH in de hypofyse. We spreken dan ook wel van de negatieve feedbackregulatie van geslachtshormonen (tegenkoppeling).

De Rol van FSH in menstruele cyclus

De hormonen FSH en LH worden door de hypofyse geproduceerd en spelen bij de vrouw een belangrijke rol in de menstruatiecyclus. Gedurende de eerste twee weken van de menstruele cyclus (de folliculaire fase) stimuleert FSH samen met LH de groei en rijping van follikels in de eierstokken en de productie van oestrogenen.

FSH in de luteale fase

Na de ovulatie zorgt LH samen met FSH voor de aanmaak van progesteron door het corpus luteum. Dit wordt de de luteale fase genoemd. Via een negatief feedbackmechanisme remt progesteron op haar beurt de LH- en FSH-productie. Hierdoor worden de LH- en FSH-concentraties weer terugebracht tot een lager niveau.

Regulatie van de progesteronconcentraties

Onder invloed van progesteron wordt het baarmoederslijmvlies voorbereid op de innesteling van de bevruchte eicel. Indien een zwangerschap uitblijft zal de productie van progesteron door het corpus luteum geleidelijk aan gaan dalen. Uiteindelijk resulteert dat dan in een menstruele bloeding. Indien een zwangerschap optreedt neemt het zwangerschapshormoon hCG de stimulatie van progesteron over en zal er geen onttrekkingsbloeding optreden.

Hoge FSH en LH waarden van tijdens de menopauze

Naarmate een vrouw ouder wordt, daalt de hoeveelheid nog aanwezige eicellen. Zo rond de leeftijd van vijftig jaar daalt het aantal nog aanwezige eicellen tot onder een kritische grens en vindt er uiteindelijk geen ovulatie (en dientengevolge ook geen menstruatie) meer plaats. De productie van oestrogenen na de menopauze is zeer laag.

Door het gebrek aan oestrogeen valt de terugkoppeling weg en begint de hypofyse meer FSH en LH te produceren.

Bloedwaardentest

Tijdens de menopauze zijn de waarden van FSH en LH dus sterk verhoogd hetgeen in het bloed gemeten kan worden in een klinisch-chemisch laboratorium. Pil gebruik onderdrukt FSH en LH. Voor een goede beoordeling van FSH bij vraagstelling menopauze en pilgebruik een maand stoppen.

Bloedtests voor FSH kunnen ook gebruikt worden voor onderzoek bij vruchtbaarheidsproblemen en bij te vroege of te late ontwikkeling van de puberteit.